Maximale straf voor doodslag verhogen. Is dit een goed idee?

Allereerst: doodslag is het opzettelijk doden van een ander mens. Doodslag met voorbedachte raad is moord. Voor zowel doodslag als moord geldt dat er onherstelbaar leed wordt veroorzaakt bij de nabestaanden van het slachtoffer. De maximale straf voor doodslag is nu 15 jaar en er ligt een wetsvoorstel om de maximale straf te verhogen naar 25 jaar. De maximale tijdelijke straf voor moord is 30 jaar. 

Hoe de politiek denkt

Het verhogen van het strafmaximum voor doodslag van 15 jaar naar 25 jaar doet volgens de politiek meer recht aan de ernst van het misdrijf en geeft rechters de mogelijkheid om ook de ernstigste gevallen passend te bestraffen. Maar is dat ook wel zo?

De ministerraad is vorig jaar al akkoord gegaan met het voorstel om de maximum straf voor doodslag van 15 jaar naar 25 jaar te verhogen. En deze week is de meerderheid van de Tweede Kamer ook akkoord gegaan. De Eerste Kamer moet nog over dit voorstel stemmen voordat de wetswijziging officieel doorgevoerd kan worden. Afgelopen weken werd er in de media veel gesproken over dit voorstel tot wetswijziging en de manier waarop dit voorstel is gepresenteerd aan de Tweede Kamer door minister van Justitie Dilan Yesilgöz.

Ik heb eerder in de blog Regulier strafrecht: langere straf voor doodslag al geschreven over mijn bedenkingen om de maximale straf voor doodslag te verhogen. In deze blog deel ik samen mijn collega Kaylee Meijer (advocaat stagiaire strafrecht in mijn praktijk) wat onze visie is op het voorstel dat er nu ligt. Is het verhogen van de maximale straf voor doodslag een goed idee? En wat zijn de mogelijke consequenties voor veroordeelden en de maatschappij?

mr Jolien Klomp - strafrechtadvocaat & partner bij De Singel Advocaten

Het klopt dat doodslag en moord soms dicht bij elkaar kan liggen maar vaak is er juist ook een groot verschil. Ik snap de afweging van de Tweede Kamer, maar ik ben natuurlijk niet altijd voor langere gevangenisstraffen. Helemaal niet nu de voorwaardelijke invrijheidstelling (VI) ook al is verkort. Daar schreef ik eerder al over in mijn blog: Strengere strafmaatstaven. De verkorting van de VI heeft als gevolg dat daders van zware misdrijven niet meer automatisch na het uitzitten van twee derde van hun straf in aanmerking komen voor VI omdat de VI maximaal 2 jaar mag zijn. Daarmee is het straffen van zware criminelen dus al veel strenger geworden. 

Een voorbeeld: iemand krijgt de maximale straf voor doodslag van 15 jaar. Eerder zou deze persoon voorwaardelijk kunnen vrij komen na 2/3 van de straf. Dat is na 10 jaar. Nu is dit sinds de inwerkingtreding van de VI van maximaal 2 jaar al verhoogd naar 13 jaar. Dus de maximale straf voor doodslag is sinds de VI al veel strenger en "verhoogd" van 10 jaar naar 13 jaar.

Nog een voorbeeld:  als de maximale straf voor doodslag verhoogd wordt naar 25 jaar betekent dit dus dat een veroordeelde minimaal 23 jaar gevangenisstraf krijgt door de VI van maximaal 2 jaar. En dit dan in plaats van 16 jaar en 4 maanden voor de inwerkingtreding van voorwaardelijke invrijheidstelling.

Het verschil tussen de voorwaardelijke en onvoorwaardelijke straf voor doodslag is in dit wetsvoorstel in combinatie met de VI is naar mijn mening te groot. Veroordeelden hebben hierdoor ook veel minder ruimte en mogelijkheden om terug te keren in de maatschappij. En dat is voor veroordeelden en de maatschappij volgens mij geen positieve vooruitgang.

mr Kaylee Meijer - advocaat-stagiare strafrecht bij De Singel Advocaten

Ik vind dat het populisme politiek is. Vanuit de samenleving zou er geroepen worden om hogere straffen, maar uit onderzoeken is gebleken dat burgers vaak niet hoger zouden straffen dan rechters als ze de hele zaak ook kennen. Dat zou dus betekenen dat de hoogte van de straffen niet verhoogd zouden hoeven te worden. Bovendien kijken rechters naar alle feiten en omstandigheden van het geval tijdens een rechtszaal, waardoor ik verwacht dat in veel rechtszaken de maximumstraf van 25 jaar voor doodslag niet opgelegd zal worden.

En daarom vind ik dat de politiek een fout signaal afgeeft aan de maatschappij. De verhoging van de maximumstraf betekent dat rechters strenger mogen straffen, maar in veel gevallen zal dit denk ik niet gebeuren. Het lijkt dus alsof de politiek tegemoet komt aan de wensen van de maatschappij door de maximale straf voor doodslag te verhogen naar 25 jaar maar de werkelijkheid zal waarschijnlijk anders zijn. En ik denk dat dit voor veel mensen niet duidelijk is.

Bovendien ben ik van mening dat de samenleving veel meer gebaat is bij een voortvarende afhandeling van strafzaken. Strafzaken kunnen soms namelijk jarenlang op de plank blijven liggen. Dat probleem aanpakken is wat mij betreft veel belangrijker en heeft wel echt een positieve invloed op de maatschappij.

Vragen of ondersteuning nodig?

Heb je vragen over deze blog of heb je juridische hulp nodig op het gebied van strafrecht? Neem vrijblijvend contact met ons op.